Inleiding
Onlangs verscheen er een interessant onderzoeksrapport over het gebruik van video in MOOCs en andere vormen van online leren. De bevindingen zijn gebaseerd op een literatuuronderzoek, waarneming van online cursussen, en de resultaten van 12 semi-gestructureerde interviews met artsen op het gebied van educatieve video productie. Het rapport presenteert een overzicht van de huidige video praktijk: het wijdverbreide gebruik van video, de kosten, de relevantie van de productiewaarde voor het leren, de pedagogische overwegingen van het online onderwijs, en de uitdagingen m.b.t. het standaardiseren van videoproducties.

Het rapport besluit met een reeks aanbevelingen bedoeld om bewustwording en kritische reflectie over de rol van video in online leren te stimuleren. Ook interessant is de bijlage waar alle video varianten van die binnen een online setting worden gebruikt in een helder overzicht zijn samengebracht.Dit artikel vat kort het rapport samen. Daarnaast is zowel het originele rapport toegevoegd als een (met toestemming) vertaalde PDF van alle varianten. Deze kan je dus printen voor eigen gebruik of verspreiden onder docenten.

Bevindingen
Video is de belangrijkste van vorm van content in bijna alle MOOCs. Vaak wordt het geheel gestructureerd met korte video’s en aansluitend een vraag gesteld. De lengte van de video’s is daarbij  vaak 2 tot 3 minuten of 6 minuten maximaal i.v.m. de betrokkenheid van de kijker. Justin Reich  ( HarvardX) wees op het feit dat deze content in een strakke, beknopte manier wordt gepresenteerd en dat dit aspect, en niet zozeer de lengte van de video,  wel eens de voorkeur zou kunnen hebben bij studenten. Daarnaast zijn er 2 type video’s die veruit het meest worden ingezet:

1. Talking head style; docent wordt opgenomen terwijl hij lesgeeft voor de camera
2. Tablet capture met voice over ofwel de Khan Academy manier

MOOCs bestaan voor een zeer groot deel uit video’s waarbij docenten lesgeven en zaken uitleggen. Er wordt enorm veel geïnvesteerd in deze videoproducties maar studenten bekijken ze veelal niet allemaal. Hoorcolleges zijn in het algemeen al niet erg effectief als het aankomt op het ondersteunen van kritische componenten van leren, zoals het ontwikkelen van vaardigheden in kritisch denken, toepassen van kennis, en het bevorderen van diepe inzicht (Bates, 2015). Dat is voor video niet anders. Alleen als het correct toepast wordt, kan video dienen als een krachtig leermiddel (Koumi, 2006). Hij onderscheidt daarbij drie waarden:

1. Cognitieve waarde zoals demonstraties van processen met behulp van animaties.
2. Belevingswaarde; biedt plaatsvervangende ervaringen. De kijkers krijgt iets te zien wat ze niet makkelijk kunnen zien in het dagelijks leven.
3. Verzorgende waarde: verwijst naar video's met de kracht tot motiveren en te verbinden met het publiek via de affectieve domein.

Als je video dus op de juiste manier inzet kan het veel toegevoegde waarde hebben voor het onderwijs, maar er wordt vaak onvoldoende over nagedacht of video wel het goede medium is om de gewenst onderwijskundige doelen te bereiken.Het volgende overzicht kan daarbij helpend zijn:

Andere bevinden

Hoge productiekosten
Er is een tendens bij de instellingen om te kiezen voor een professionele studio-stijl setup bij de productie van video en deze manier van produceren is erg duur. Op dit moment is er weinig tot geen onderzoek gedaan waaruit de relevantie hiervoor blijkt voor het leren. Het belang is afhankelijk van de context en publiek zoals of studenten al dan niet betalen voor de cursus. Ook word veelal veel geld gestoken in promo filmpjes van hoge kwaliteit van om studenten naar de MOOC te trekken.

Inhoudelijk expert – media expert
Iemand die inhoudelijk expert is, kan moeite hebben om dit over te brengen op video Dat vergt andere competenties. Het is vaak lastig om ervoor te zorgen dat docenten zich hierop voorbereiden. Proefopnames kunnen hierbij helpend zijn, zowel voor de docent als het technische team. Soms helpt het maken van een script, maar het nadeel kan zijn dat het te veel wordt opgelezen.

Standaardisering van videoproducties kent veel beperkingen
Ook zoemt dit rapport in op de mogelijkheid om video producties te standaardiseren zodat productiekosten omlaag kunnen. Dit blijkt in de praktijk echter lastig. Instellingen werken met heel verschillende technieken en platforms en ook zijn er onder docenten veel verschillen in aanpak en benadering. Er is dus geen one-size-fits-all benadering voor het maken van (kennis)clips.

Conclusie
Voor online leren is video veruit de meest voorkomende middel om stof over te brengen. Er is echter weinig bekend over de effectiviteit ervan als een pedagogisch instrument. Verder worden er vaak dure productie technieken gebruikt, ondanks dat weinig tot geen onderzoek suggereert dat een hoge productie waarde leidt tot betere leerresultaten. Zo is de kern van het ontwerpen, gebruiken en produceren van video voor online leren contexten ligt in een meer kritische reflectie op video's rol en het potentieel. De volgende drie aanbevelingen helpen bij het optimaliseren van het gebruik van video in online leren context:

1. Denk goed na of video is het meest geschikte medium voor het bereiken van uw leerdoelen.
2. Als je video wilt gebruiken, maak dan een bewuste ontwerpkeuze over welke stijl video productie (s) te gebruiken zodat je optimaal gebruik maakt van het medium
3. Overweeg bij het produceren van online video gebruik te maken van ‘light’ of DIY tools en leg de nadruk op mediageletterdheid. Dit brengt de kosten aanzienlijk naar beneden.

Overzicht van in kaart gebrachte varianten

Met dank aan Alexander von Humboldt Institute for Internet and Society