Het merendeel van de colleges wordt opgenomen en komt achteraf (binnen 2 dagen) beschikbaar voor de student. De meningen van de docenten over het gebruik van deze opnamen verschilt sterk. Een aantal docenten ziet een enorme terugloop in collegebezoek (tot bijvoorbeeld 20% van de cursisten) , een andere groep ziet dat helemaal niet terug. Een aantal docenten doet de gevolgtrekking dat Biologie-studenten in de cursus Moleculaire biologie vertrouwd zijn geraakt met online colleges en daardoor makkelijker kiezen om colleges te missen en die later terug te kijken. Daarnaast is er een groep docenten die er sterk op tegen is om colleges op te nemen omdat studenten dan o.a. geen aantekeningen meer leren maken, alle interactie missen en niet meer leren plannen.

Er is inderdaad een terugloop in collegebezoek te zien, maar onduidelijk is nog of dat komt door deze opnamen, of dat de huidige studenten ongeacht deze opnamen minder geneigd zijn naar college te komen. Daarnaast is het de vraag hoe erg dit is, of we iets tegen deze trend moeten doen of ons onderwijs juist hieraan moeten aanpassen.

 Analyse van de download-gegevens vanuit BlackBoard laten zien dat colleges het vaakst worden bekeken in de dagen vlak voor de toets, en ongeveer half zo vaak in de dagen vlak na het college. Uit eerdere enquetes kwam al naar voren dat studenten de colleges vaak gebruiken bij het studeren voor de toets, en ook voor het uitwerken van de aantekeningen bij de colleges; dit zou corresponderen met deze pieken. Er werd toen maar sporadisch aangegeven dat er colleges werden gemist omdat de opnamen online stonden. Deze enquete is echter alweer een paar jaar geleden, en daarom, en ook door het gebruik van kennisclips in enkele vakken, zouden de huidige eerstejaars wel anders om kunnen gaan met deze opnamen. Daarom is er een nieuwe  enquete afgenomen onder eerstejaars Biologie en Molecular Life Sciences, bedoeld om erachter te komen of er een verband is tussen het lage collegebezoek en het opnemen van de colleges, hoe studenten de opgenomen colleges gebruiken, en of hun studiegedrag anders is nu er opgenomen colleges zijn.

Ondanks dat aangeraden wordt alle colleges gewoon bij te wonen, hebben de meeste studenten wel eens een college gemist, en bij Biologie geeft zelfs een kwart aan regelmatig een college te missen.  Bij het verzuimen van de colleges lijkt bij een kwart van die keren ook wel luiheid in het spel  te zijn, maar in ongeveer driekwart van de gevallen is er een legitieme verklaring of zijn er op zijn minst weloverwogen argumenten. Sommigen geven zelfs aan opgenomen colleges te verkiezen boven 'live' colleges. Omgeveer driekwart van de studenten bekijkt colleges die opgenomen zijn, maar dan lang niet allemaal. Dit verschilt ook per cursus.

De gevolgtrekking dat Biologie-studenten in de cursus Moleculaire biologie vertrouwd zijn geraakt met online colleges en daardoor makkelijker kiezen om colleges te missen en die later terug te kijken lijkt redelijk. Ook zijn ze steeds meer gewend om uitleg over van alles te krijgen via YouTube-filmpjes, dus zijn de meesten al vertrouwd met het studeren achter een beeldscherm. Studenten gaan berekenend om met de hun beschikbare tijd en middelen, en de vraag is of we dit erg moeten vinden.

Men kan besluiten colleges niet meer op te nemen om de studenten weer in de collegebanken te krijgen. Een argument tegen het opnemen is dat studenten niet meer leren aantekeningen te maken, maar als studenten de opnamen gebruiken om de aantekeningen te maken, of om deze aan te vullen, kun je je afvragen of ze daar niet veel beter van leren hoe ze aantekeningen moeten maken, dan van het maken van onvolledige aantekeningen van een college dat ze niet meer kunnen nazien, waarbij ze er bij het tentamen pas achter komen dat ze zaken gemist hebben. Een student die echt niet aanwezig kan zijn door ziekte of andere zaken, heeft dan geen enkele mogelijkheid meer om dit in te halen. Ook studenten met een beperking zoals dyslexie, die het moeilijk hebben een college te volgen en tegelijk aantekeningen te maken hebben dan een probleem, en dit is toch zo'n 10% van de populatie.

Een ander argument voor dat studenten naar college zouden moeten gaan is voor de interactie. Met name bij de massale colleges bij Biologie in het eerste jaar kun je je afvragen hoeveel interactie daar mogelijk is met de studenten. Zelfs als de docent per college 10 vragen van studenten beantwoordt (meestal zijn dat er veel minder) wordt hier nog maar een klein deel van de studenten bereikt. En vooral in deze grootschalige colleges is het aantal interacties met de zaal gedurende het college vrij gering, terwijl de hoeveelheid interacties tussen de studenten onderling (lees: rumoer in de zaal) vrij groot en storend is. Het missen van de interactie met de docent lijkt niet op te wegen tegen het voordeel van het ongestoord thuis kijken, zonder rumoer van de anderen en met de mogelijkheid te pauzeren en terug te spoelen (of een dutje te doen, zoals iemand schreef).

Het opnemen en online zetten van een college is dan een geringe investering voor een veel hoger rendement van docententijd.

Het zal wel gevolgen hebben voor de manier waarop wordt gedoceerd: de aard van het hoorcollege zal waarschijnlijk moeten veranderen. Of we moeten het niet erg vinden dat maar een deel van de studenten op college verschijnt, of de studenten moeten meer argumenten krijgen om naar een college te komen, bijvoorbeeld omdat er meer interactie is. En aangezien niet alle colleges zich lenen voor interactie kan het zo zijn dat (delen van) een aantal colleges alleen nog maar online worden aangeboden, en de docent écht interactieve colleges kan geven over de delen van de stof die zich daarvoor wél lenen. Studenten zijn nu ook gewend geraakt aan deze onderwijsvorm, en daar kan de docent dan gebruik van maken. Dan wordt het onderwijs interessanter en efficiënter voor de studenten, maar uiteindelijk ook voor de docenten. 

Elly langewis,
CPIO

(c) Frontpicture: Sandra Schön

Bijlage: antwoorden op vraag 5: Waarom was terugkijken nuttig?

• een opname kan je stilzetten wanneer je wilt en daarna rustig aantekeningen maken
• het kon op pauze gezet worden, zodat ook lastige stukjes herhaalt kunnen worden. En ik goede aantekeningen kon maken
• je kan heel rustig je aantekeningen opschrijven omdat je het kan pauzeren
• je kunt pauzeren, rustig aantekeningen maken, even terugspoelen als je het nog niet helemaal begrijpt. Het is veeeel beter dan in de zaal zitten. Ook zijn er geen andere studenten om je heen die praten. Je hoort geen geroezemoes om je heen.
• kon pauzeren, dus goede aantekeningen maken
• je kan de opname stilzetten waardoor je genoeg tijd hebt om aantekeningen te maken
• kon het terugspoelen / stilzetten voor notities
• je kan het op je eigen tempo bekijken doordat je het kan stopzetten
• dan kan je de stof nog uitgelegd krijgen en de pauzeknop gebruiken
• het was goed te volgen op de opname, met terugspoelen kon ik het gelijk goed doornemen met de stof erbij
• je kunt tijdens het college terugspoelen een een stuk dat te snel gaat op die manier uiteindelijk ook echt snappen
• je kan op pauze zetten wanneer je wil, goed volgen
• je kan het pauzeren en terugluisteren om het beter te begrijpen
• je kan het terugspoelen
• je kan alles rustig doorkrijgen en die je niet snapt herhalen
• als je iets niet helemaal begreep kon je terugspoelen
• je kan ze op pauze zetten -> beter dan live HC
• je kan de college op pauze zetten, zodat je het beter kan begrijpen!
• je kan het college in je eigen tempo volgen, pauzeren wanneer je wil
• als ik moe was deed ik even een dutje en ging toen weer verder kijken
• als het te snel gaat kun je het op pauze zetten
• in je eigen tempo te beluisteren, rustiger
• doordat ik zelf het tempo kon bepalen, was het makkelijker te begrijpen
• zo kon je het nog rustig weer terug spoelen als het te snel ging
• je kan de opgenomen colleges pauzeren op moeilijke stukken
• je kon hem stilzetten
• kan mijn aantekeningen aanvullen en je snapt het soms beter als je het nog een x hoort
• dan wist ik de rode lijn van dat hoofdstuk
• zo heb je toch een completer beeld van de stof en begrijp je het geheel ook beter
• je kan zo toch de stof volgen zonder 3 uur te reizen
• ik moet toch de stof benutten
• goede herhaling
• dan krijg je belangrijke stof te horen
• zodat je alle stof kan lezen
• anders mis je stof en op die manier valt het mee als je gaat leren voor het tentamen
• een docent vind niet alles uit het boek even belangrijk en vaak voegen ze ook verdiepende stof toe
• je leert nieuwe stof die belangrijk is voor het tentamen
• je krijgt alle informatie die je zou krijgen als dat je in de zaal zou zitten
• het was goed voor herhalen van de stof bij het leren en om iets beter te snappen
• wel stof behandeld van college
• geeft overzicht van belangrijke stof voor tentamen
• zo kreeg ik de stof alsnog mee
• duidelijk en lekker rustig in je eentje terug kijken
• er worden toch ook dingen gezegd of uitgelicht die niet in het boek (zo uitvoerig) behandeld wordt; er wordt duidelijk wat een docent belangrijk vindt
• het vergemakkelijk studeren
• je ziet het college wat je gemist hebt
• duidelijker dan lezen
• herhaling
• toets
• extra herhaling van de stof
• zo bleef ik bij de stof
• het is erg verduidelijk om een college te beluisteren
• dan begrijp je de stof beter
• alles voor een tentamen goed op een rijtje zetten helpt mij enorm
• daarvan heb ik veel geleerd
• toets
• ik begrijp het dan
• anders weet je niks over de stof -> de info uit het boek wordt gefilterd
• ik kan me focussen ondanks (saaie manie = doorgestreept)
• dan heb je het college toch gevolgd
• dan kreeg ik alsnog de stof mee
• dan begreep ik meer stof
• alle gemiste stof kon ik zo toch nog meekrijgen, heel fijn! (bij 5: moets studeren voor andere cursus)
• ik kon nog steeds vrij goed aantekeningen maken
• je onthoudt vaak weer nieuwe dingen
• de stof kwam veel beter door dan live
• anders mis je stof
• duidelijk
• (hangt ervan welke docent) het is fijn als de belangrijkste dingen worden uitgelicht
• zo kreeg ik toch alle informatie en uitleg bij de dia's mee (bij 5: kon niet/was ziek)
• is handige info en je leert ervan
• kon de info terug horen
• op mijn eigen kamer in rust heb ik betere focus
• stof herhalen op verschillende manieren (oefenen en lezen) en dus ook horen.
• het is een prima vervanging voor het eigenlijke college
• stof beter begrepen
• dan had je toch de informatie die je gemist had
• rustige omgeving dus pik ik alles makkelijker op
• betere concentratie
• dan wist ik de belangrijkste informatie
• ik leerde meer van de opgenome colleges dan live
• het geeft voor studeren een duidelijk beeld wat de docent verwacht, en goed om de stof door te nemen
• dan was ik toch in staat de colleges te volgen en me op het tentamen voor te bereiden (5: kostte teveel reistijd)
• het helpt met leren
• dan heb je alsnog evenveel informatie verkregen als de rest (5: geen zin)
• Molecular Life Sciences:
• je kan het dan op je eigen tempo bekijken / luisteren en dus hele goede aantekeningen maken
• je kan dan gelijk even terugspoelen als je 't niet snapt, werkt eigenlijk beter dan gewoon college! (+ minder afleiding)
• je kan pauzeren en de tijd nemen om alles goed in je op te nemen
• je kon pauzeren en lastige delen vaker luisteren
• je kan pauzeren en zo goede aantekeningen maken en niks missen
• je kan opnames herhalen en stilzetten als iets te snel voor je gaat, zodat je het beter begrijpt
• nu kon je als je het even niet begreep pauzeren en het even opzoeken
• kon pauzeren en bak ergemakkelijk bijhouden
• je kunt het zo vaak herhalen als je maar wilt als bv iets onduidelijk is.
• opnames terugzien kon ik rustig doen, met het boek erbij
• je kan ook pauzeren, dus meer tijd voor nuttige aantekeningen
• ik keek alleen als ik het onderwerp niet direct begreep
• dan heb ik de extra uitleg wel gehad
• dan hoor je toch wat de docent het belangrijkste vindt in de stof
• hoef je niet zoveel te leren
• soms wel, maar de colleges van spectroscopie snapte ik niet
• de stof uit het boek werd duidelijk uitgelegd
• je kon het college zien
• nu hoorde ik de stof nog een keer
• zo volg je toch de gemiste colleges en hoor je voor de toets nog eens wat de docent belangrijk vond.
• het was meestal duidelijk
• je hoort het voor een tweede keer
• dan was het alsof ik er toch bij was
• alleen als ook powerpoint zichtbaar is, de BMC soms alleen audiobestand dat is niet zo nuttig
• opname is zeer goed te begrijpen altijd
• ik kon dan het college toch zien
• in colleges krijg je beter beeld wat je moet leren, dus vooral voor overzicht
• dan was je weer bij met de stof
• dan krijg je het toch nog mee
• ik onthou het dan beter
• je leert er toch wel veel van
• je begrijpt de stof dan beter
• je kan het college gewoon terugkijken
• een leraar geeft voorbeelden en visualiseerd sommige processen en daarbij hun effecten
• ik had alle informatie na afloop goed op een rijtje
• herhaling
• dingen die gemist zijn in college vallen op en kan de tijd nemen om boek erbij te pakken en de opname te pauzeren