Welk medium kies je voor wat je wilt uitleggen, welk medium is het meest effectief? Video is niet altijd vanzelfsprekend de beste keuze, zo bleek ook weer tijdens de bijeenkomst van de SIG Media and Education op 1 februari. Bas Haring, hoogleraar Publiek Begrip van Wetenschap, buigt zich al langer over deze kwestie. Zijn stelling is: “Het zal toch niet zo zijn dat zowel de evolutietheorie als plaattektoniek – om maar twee willekeurige onderwerpen uit de wetenschap te pakken – op dezelfde manier via video het beste kunnen worden uitgelegd. De relatie tussen de vormkeuzes rondom video en de onderwijs-inhoud behoeft mijns inziens aandacht”. Deze stelling was de aanleiding om een bijeenkomst rondom dit thema te organiseren waarin Bas ons betrekt in de gedachtenvorming en aandachtspunten.

Na de introductie van dagvoorzitter Werner Degger werd vastgesteld dat Bas echt niet zichzelf had uitgenodigd. Dit terzijde, Bas wist de hele zaal drie kwartier lang te boeien met zijn presentatie over de keuzes die je kunt maken en waarom je die keuzes zou maken. Zijn persoonlijke reis door de tijd begon met zijn eerste ervaringen met maken van TV, dit was vooral leuk om te doen. Daarna maakte hij een bewustere keuze voor inzet van video bij een serie voor middelbare scholieren. Vervolgens presenteerde hij een casus waarbij video bij uitstek geschikt is als medium , “on being a scientist” rondom morele en ethische kwesties in de wetenschap.

Vanuit voorbeelden werkte hij toe naar een matrix over soorten kennisoverdracht: proces of product, concreet of abstract. {plaatje van matrix}. Deze matrix kan je helpen bij nadenken over keuze van het medium, video of iets anders, en welk type video je dan het beste kunt inzetten.

Vervolgens bracht hij voorbeelden waarbij video niet bij uitstek het beste middel is voor instructie of kennisoverdracht. Daarna toonde hij 2  video’s die hetzelfde uitlegden, een mooie animatie over de kredietcrisis en een screencast van de Khan academy over hetzelfde onderwerp. Eerst leek de mooie animatie een voorbeeld van een erg goed filmpje maar bij nader inzien legt het Khan filmpje de kwestie beter uit. Dit doordat je meer meegenomen wordt in de ontwikkeling van de kennis en de gedachtengang van de presentator. Na nog een aantal beschouwingen aan de hand van aansprekende voorbeelden werd het tijd om zelf aan de slag te gaan. Bas had een paar uiteenlopende onderwerpen bedacht waarvan we per groepje een onderwerp  mochten kiezen . Bij het gekozen onderwerp mochten we kiezen met welk middel en op welke manier we dit wilden presenteren.

Hier vind je de video-opname en de gebruikte dia’s van de presentatie.

Rond 14.30u was het tijd voor de opdracht:

Maak binnen drie kwartier met je groep een voorstel om (een deel van) één van onderstaande casussen uit te leggen:

• De stelling van Pythagoras.
• Er is een nieuwe ruimte ontdekt in de piramide van Gizeh.
• Waar is het geld op mijn spaarrekening?
• Bouw een muur rond de aarde over de evenaar van één meter hoog; leg een touw op de muur; hoeveel langer dan de evenaar is het touw?

Bepaal hierbij:

1. In welke vorm je de casus uitlegt.
   Het voorstel hoeft hierbij niet perse een videovoorstel te zijn. Is video wel de juiste vorm voor datgene wat jij wilt uitleggen? Of is een geschreven instructie, afbeelding of spel misschien een betere vorm?
2. Waar in het schema ‘academische kennis’ jouw voorstel thuishoort.
   Gaat het om een proces of product en gaat het om een methode, kennisontwikkeling, beschrijving of redenering? 

Her en der gingen groepjes aan de slag om hun voorstel op flip-overs uit te werken. Er werd hard gewerkt en veel gediscussieerd. Uiteindelijk leidde dit tot een zevental interessante presentaties. Verrassend genoeg was iedereen tot de vorm ‘video’ gekomen. Daarbij bleek het lastig te zijn om één plek in het schema ‘academische kennis’ te kiezen. Vaak is er sprake van combinaties uit het schema. In een video komt bijvoorbeeld eerst kennisontwikkeling aan bod, maar in de loop van de video wordt de ontwikkelde kennis gebruikt om te redeneren of iets te beschrijven. Veel videovoorstellen richtten zich op kennisontwikkeling waarbij ze bij de kijker ook een bepaalde emotie wilden losmaken; want… als je geld naar de bank brengt.. waar blijft het dan eigenlijk? En wil jij dat wel?

Jantine te Molder (Saxion) en Erik Boon ( VU)