Voor het maken van een filmpje, dus ook voor een kennisclip, kan het handig zijn om een script te schrijven. Een script maken helpt je vooral om goed voorbereid aan een opname te beginnen. Daarnaast zijn er een aantal andere voordelen:

• Het dwingt je om heel goed na te denken over de inhoud en de vorm.
• Het is een format dat anderen kunnen lezen en begrijpen: nuttig bij het vragen van feedback of bij het samenwerken in een document.
• Het geeft je een idee van hoe lang het filmpje gaat worden.
• Het vormt een leidraad voor jou (of een ondersteuner) bij het monteren van het filmpje.
• Je kunt aan de hand van het script gaan oefenen.
• Het helpt je de productie te plannen.

Scenario of Script?
Ik maak een onderscheid tussen een scenario en een script. Een scenario is een tekstdocument dat volgens hele specifieke (opmaak)regels is opgesteld. Het wordt vooral gebruikt om dialogen, handelingen en aanwijzingen voor de regisseur in op te tekenen. Voor filmprofessionals vormt dit de onmisbare basis voor een film. Ik heb in de praktijk geleerd dat maar weinig mensen (behalve filmprofessionals) een scenario goed kunnen lezen en daarnaast is het dus ook een hele speciale vormtaal. Bovendien vloeien uit zo’n scenario normaal ook nog een aantal andere documenten voort zoals b.v. een storyboard en een draaiboek.

Eenvoudige en bruikbare varianten
Er zijn gelukkig ook eenvoudige varianten te bedenken die heel bruikbaar zijn bij het maken van verschillende vormen van kennisclips. Zelf gebruik ik graag een eenvoudig scriptformat dat een beetje het midden houdt tussen een scenario, draaiboek en een storyboard. Het is bovendien heel makkelijk te maken en kan door iedereen begrepen worden: Een kolommenscript.

Kolommenscript 

Een kolommenscript is een document dat bestaat uit een tabel van een aantal kolommen waarin in ieder geval het beeld en het geluid beschreven worden. Daarnaast kan je nog denken aan een kolom waarin de tijd wordt opgeteld of andere relevante informatie wordt weergegeven in relatie tot beeld en geluid. De vorm is verder vrij en kan verschillen per type kennisclip.

Kolommenscript voor een animatie of uitgebreidere video-productie

Bij een kennisclip waar een stukje montage en wat meer productie bij komt kijken zou je kunnen werken met een variant met tenminste vier kolommen: Audio – Beeld – Opmerkingen - Tijd

1. Kolom Audio
In de eerste kolom beschrijf per scene je alles wat je kunt horen (audio):

• Commentaarstem
• Muziek
• Eventueel geluidseffecten

Soms weet je van te voren niet precies wat je gaat horen: maak dan een zo nauwkeurig mogelijke beschrijving. Weet je nog niet welke muziek je precies gaat gebruiken? Beschrijf dan wat voor soort muziek het gaat worden (b.v. klassiek, disco, jazzy) en welke sfeer je ermee wil oproepen.

Plan je in je filmpje een interview dan weet je natuurlijk niet het letterlijke antwoord op je vragen. Je kunt wel de vragen opnemen in deze kolom en beschrijven (in de ‘opmerkingen-kolom’) wat je met de vragen probeert over te brengen op de kijker.

2. Kolom beeld
Zorg daarbij dat in de kolommen visueel bij elkaar komt te staan wat je op hetzelfde moment ziet en hoort! 

• Titels
• Plaatjes
• Animatie
• Zaken die gefilmd gaan worden

3. Kolom opmerkingen
Dit kunnen regieaanwijzingen zijn zoals “filmen vanuit een laag perspectief” of productieaanwijzingen zoals: telefoonnummers van contactpersonen of mee te nemen apparatuur, kleding of decorstukken.

4. Kolom tijd
In deze kolom tel je per scene, cumulatief op hoe lang de scene duurt. Lees de gesproken tekst hardop voor en registreer de tijd met een stopwatch. Tel daar ook de tijd van de muziek, rustmomenten en overgangen bij. Op deze manier kan je makkelijk inschatten hoe lang de film gaat duren.

Een script voor een Slidecast

Een slidecast bestaat uit gesproken tekst (eventueel met muziek) en bijbehorende dia’s.( PowerPoint).  Een script hiervoor kan bestaan uit tenminste twee kolommen waarin de gesproken tekst wordt weergegeven naast een beschrijving van de dia’s of plaatjes van de dia’s als deze al klaar zijn. je kunt evt de kolom tijd eraan toevoegen.

Een script voor een screencast:

Bij een screencast wordt een computerscherm (vaak met de daarbij horende muisbewegingen) opgenomen. Een stem legt uit wat er op het scherm gebeurt. In dit voorbeeld zie je dat de actie voor de spreker puntsgewijs is uitgeschreven. Daarnaast staat de tekst zoals die moet worden ingesproken. Ook aan dit script kun je een kolom tijd toevoegen.

Andere vormen en middelen
Bijvoorbeeld in Powerpoint of keynote kan je het audio beschrijven in de presenter notes en de dia’s gebruiken om teksten, titels en plaatjes in te plakken.

Tot slot
Hoe dan ook is het maken van een script zinvol als je aan de slag gaat met video. Aan de rechterzijde, onder het kopje LINK  zijn alle scriptformats toegevoegd die je kunt downloaden. Ik hoop dat je met deze ideeën mooie producties gaat maken waar de studenten met plezier naar kijken en veel van leren. Succes! 

Tekst en kollomscript format: Pieter Dekkers, Zuyd Hogeschool 

Slidecast/screencast formats: Esther Breuker TiU