Studenten beschikken nagenoeg allemaal over een smartphone en/of tablet met ingebouwde camera en vanwege het compacte formaat hebben studenten deze ook altijd bij zich. Studenten gebruiken hun devices om allerlei multi-media producties en te delen via informele, sociale netwerken. De devices maken het mogelijk om snel en onopvallend te filmen en via apps kunnen video’s snel bewerkt worden om deze vervolgens via de social media te verspreiden. De camera’s vinden we ook terug in laptops of als webcam, waarmee studenten hun verhaal kwijt kunnen. 

Er zijn voldoende mogelijkheden voor studenten om video’s te produceren. Maar benutten we de mogelijkheden van student generated video wel voldoende in het hoger onderwijs? Wat zijn de voordelen voor leren en studeren? Studenten in allerlei vormen een verhaal laten vertellen via een zelfgeproduceerde video. Storytelling. De student uitdagen om via het maken van een video zijn inzicht en begrip laten tonen over een onderwerp. Het produceren van zo’n verhaal daagt de student uit tot kritisch nadenken en zorgvuldig onderzoeken. Hij dient een synthese te maken van informatie. Hogere orde denkvaardigheden. Studenten kunnen middels een video zaken in eigen woorden uitleggen, wat bijdraagt aan het beter onthouden van de stof. Producerend leren. 

Het produceren van video vraagt planning en organisatie, vermogen om problemen op te lossen, samenwerking met anderen en ICT-vaardigheden in het filmen, monteren en delen van de video. Het betreft een creatief proces, waarin de student ook moet nadenken over de  kracht en invloed van media: mediawijsheid. Het zijn de kritische denkvaardigheden die belangrijk geacht worden in het leren en werken in deze informatie- en netwerkmaatschappij. Als video steeds meer onderdeel wordt van de taal van de jonge professional, dan is het belangrijk om de student te leren hier op een kritische, creatieve en verantwoordelijke wijze mee om te gaan. 

Voorbeelden

Hieronder beschrijven we enkele mogelijke voorbeelden van inzet van student-generated video in het onderwijs.

1. Reportage
Studenten kunnen een reportage maken over een specifiek onderwerp, gebeurtenis of evenement, inclusief het interviewen van betrokkenen. Storytelling. Zo’n reportage kan in allerlei creatieve vormen. Organiseer vervolgens een documentaire- of filmfestival met de studenten waarin de producties gepresenteerd worden. 

2. How to’s/tutorials
Studenten tonen inzicht en begrip door complexe processen, wiskundige berekeningen, demonstraties, stappenplannen, etc. uit te leggen middels een video-tutorial. Door een voice-over te verplichten vraag je de student om in eigen woorden zaken uit te leggen. 

3. Vlogs
De vlog als reflectie-instrument. Een video-logboek. De student die een korte reflectie op een bepaalde gebeurtenis vastlegt en toevoegt aan zijn portfolio, of een uitgebreide reflectie opneemt via een webcam en deze deelt ten behoeve van feedback.

De reflectie kan gericht zijn op de studie en het eigen leerproces, maar kunnen ook onderwerpen zijn die de student bezig houden. Via video kan de student eigen ideeën en gedachten delen met anderen.

4. Verzamelen van bewijslast
Studenten ontwikkelen competenties en dienen deze ontwikkeling zichtbaar te maken voor de opleiding ten behoeve van feedback en beoordeling. De student dient bewijslast te verzamelen die zijn of haar competentieontwikkeling aantoont. Een deel van deze competenties betreffen het handelen in de praktijk. De student kan dit handelen (laten) filmen en inzetten ten behoeve van de studie. De student kan middels een montage laten zien op welke punten hij zich heeft ontwikkeld en welke leerpunten nog aandacht behoeven. Het monteren van een video wordt dan een gerichte leeractiviteit. Student-generated video als toetsproduct. 

5. Video-CV
In het verlengde van het vorige aspect kunnen studenten zich zelf profileren met behulp van een video-cv, zoals uitgelegd wordt in een bijdrage van studentenwerk.nl

Tips & trucs

Hieronder bespreken we een aantal aandachtspunten voor studenten bij het filmen, monteren en delen van de video. 

Voorbereiding
Het compacte formaat van de smartphones en tablets maakt dat je in onverwachte situaties een en ander snel kunt vastleggen. Om student-generated video in leersituaties in te zetten is geplande inzet belangrijk. De voorbereidingen die een student moet doen zijn een belangrijk onderdeel van het leerproces. 

Bij de voorbereidingen is het van belang:

• Dat de functie van de film en doelstellingen bepaald worden. 
• Dat de inhoud van de film bepaald is door middel van het ontwikkelen van een script en scenario, inclusief eventuele interviewvragen.
• Dat bekend is welke opnames waar en wanneer gemaakt moeten worden: een draaiboek.  
• Dat er toestemming is om te filmen op locatie, dat er toestemming is van evt. personen in de film om de video te verspreiden. 

Filmen

• Met de mobiele devices kan er snel gefilmd worden. Dat heeft voordelen en beperkingen, en het is goed om daar kennis van te hebben. 
• Benut het compacte formaat van de ‘camera’. De camera is minder opvallend, en dat kan juist goed werken in kleinere ruimtes of in situaties waar je juist onopvallend wil filmen (vanzelfsprekend met respect voor privacy van anderen). 
• Maak proefopnamen. Speel met de instellingen van de camera. Film binnen en buiten, dichtbij en veraf. Beweeg snel en langzaam met de camera. De regel is vaak: hoe hoger de beeldkwaliteit, hoe minder er opgenomen kan worden. 
• Denk na over de camera-positie. Altijd op borsthoogte? Of ook eens op heup-hoogte? Of zak eens door de knieën. Hierbij moet ook op het licht gelet worden.
• Denk na over de positie van het object. Vaak wordt het centrale object in het midden van het beeld geplaatst. Duidelijk, maar dat levert ook saaie beelden op. Zet niet alles in het midden, en maak gebruik van afsnijdingen. De filmer bepaalt het kader waarin gefilmd wordt en heeft daarmee invloed op de hoeveelheid informatie die overgebracht wordt. 
• Afhankelijk van de kwaliteit van de camera(-app) op de mobiele device moet gekeken worden wat het effect is van inzoomen. Vaak wordt bij inzoomen het beeld onscherp en duurt het even voor de focus weer terug is. Beter is het dan om naar het onderwerp toe te lopen. Denk na over de shots: long shot, medium long shot, medium shot, close-up.
• Een regel is om tijdens het filmen de camera zo stil mogelijk te houden: dat wat gefilmd wordt beweegt meestal al. Schokkerig beeld is niet prettig om naar te kijken, maar kan effectief zijn als het bewust gedaan wordt om ‘beweging’ te simuleren. Als beweging met de camera noodzakelijk is: doe dat langzaam!
• Geluid is even belangrijk als beeld. Voor- en achtergrond geluid wordt vaak even hard opgenomen. Door zo dicht mogelijk bij het onderwerp te komen kan het geluid geïsoleerd worden. Er kunnen ook opnames gemaak worden waarvan alleen het geluid wordt gebruikt. 
• Film ‘B-roll-footage’. Dit zijn extra beelden die je opneemt om later in de montage te gebruiken als illustratie. Zo kan bijvoorbeeld een interview in beeld afgewisseld worden met andere beelden ter illustratie van het verhaal dat verteld wordt. 

Tijdens het filmen is het van belang dat de student zich realiseert dat de opgenomen beelden het resultaat zijn van keuzes die de student zelf heeft gemaakt. De student heeft de mogelijkheid om beelden te manipuleren. Als filmer bepaalt de student wat de kijker uiteindelijk te zien krijgt, en dat hoeft niet altijd overeen te komen met de werkelijkheid. De student als filmer dient te beschikken over kennis van mediawijsheid. 

Monteren
Na het opnemen van de film komt de fase van monteren. Middels een videobewerkingsprogramma worden de verschillende opnames, de beelden en audio, geordend en bewerkt. De student maakt clips korter, zet ze in de juiste volgorde, zorgt voor de juiste overgangen, titels, versterkt de audio of plaatst er nieuwe geluiden onder, etc.  

Afhankelijk van het doel van de productie kan het monteren snel en eenvoudig zijn, tot een uitgebreide post-productie. Voor een goed resultaat kom je met eenvoudige programma’s prima uit de voeten.  De student kan monteren met apps op de smartphone of tablet, gebruik maken van laagdrempelige videobewerkingsprogramma als MovieMaker of iMovie, of geavanceerde applicaties als Adobe Premiere of Final Cut Pro. 

Hieronder tref je een aantal links aan naar video editing apps voor de smartphone of tablet:

• The 10 best video editing apps for mobile 
• The 20 best apps for making video
• Top 10 Best Video Editors for iPad
• Top 10 Best Android Video Editing Apps

Het monteren vraagt van de student dat hij of zij een goed beeld heeft van het eindproduct en doel van de film, aspecten die in de voorbereidingsfase aan bod zijn gekomen. De montage is er op gericht om er voor te zorgen dat de boodschap effectief en prettig wordt overgebracht. Bij het monteren bepaald de student het tempo van de film door na te denken over de lengte van shots en afwisselingen in de film. Ook bij het monteren dient de student zich bewust te zijn van de mogelijkheden om de beelden te manipuleren, en is kennis over mediawijsheid van groot belang. 

Monteren kan ook als een leeractiviteit gezien worden. Een student die opnames maakt van eigen handelen in de praktijk en vervolgens doelbewust fragmenten met succeservaring en leerpunten achter elkaar plaatst is bewust aan het reflecteren op het eigen proces. Monteren is leren.

Delen
Na het afronden van de film kan deze gedeeld worden. Hiervoor moet de film in het videobewerkingsprogramma geëxporteerd worden naar een bestand dat kan worden afgespeeld op de verschillende devices. Bij dit exporteren speelt compressie van het bestand een belangrijke rol. Een film van enkele GB’s deel je niet even. Hoe groter de compressie, hoe kleiner het bestand maar hoe minder de kwaliteit van de film. 

Via videobewerkingsprogramma’s en apps is het mogelijk om de gemonteerde films direct te exporteren naar platforms als Facebook, YouTube of Vimeo. Via deze platforms kan de film ingesloten worden in andere digitale omgevingen of via een link gedeeld worden naar anderen. Hier dient wel rekening gehouden te worden met enkele beperkingen. Zo kan je via YouTube niet vanzelfsprekend films langer dan 15 minuten uploaden. Clouddiensten zoals Microsoft OneDrive, Google Drive, Dropbox of WeTransfer lenen zich ook uitstekend om films te delen met anderen.  

Veiligheid en privacy
Een belangrijk aspect bij het delen is de aandacht voor veiligheid en privacy. De student dient na te denken over de mogelijke impact van het delen van de film via Internet op zichzelf en anderen. Een documentaire waarbij vooraf toestemming is gevraagd aan de ‘acteurs’ voor het delen kan gedeeld worden met een breed publiek. 

Een film met inhoud waar de student, of een ander,  zich kwetsbaar opstelt vraagt een andere aanpak. Bijvoorbeeld, een student van de lerarenopleiding die zijn eigen les opneemt, inclusief de leerlingen in de klas, dient aandacht te hebben voor de privacy van deze leerlingen. Het plaatsen van de film op platforms als YouTube, ondanks de mogelijkheid om de video af te schermen voor het grote publiek, is dan geen verstandige keuze. Voor dergelijke situaties dienen instellingen in het hoger onderwijs over platforms te beschikken die het veilig delen van kwetsbaar videomateriaal zo goed als mogelijk garanderen. 

Het veilig en verantwoord delen van filmmateriaal via het Internet vraagt van de student digitaal bewustzijn en mediawijsheid, een belangrijke digitale competentie die de student dient te ontwikkelen.

In deze bijdrage staan we stil bij de inzet van student-generated video in het onderwijs. Wat zijn nog meer voorbeelden van de inzet van student-generated video? Welke tips en trucs kunnen we meegeven aan de studenten? Wat zijn interessante videobewerkingsprogramma’s of apps om studenten mee te laten werken? Laat het weten door te reageren op deze bijdrage! 

In deze bijdrage zijn verschillende tips en trucs verwerkt over het opnemen en monteren van video. Hiervoor is o.a. gebruik gemaakt van de publicatie Filmen met je mobiel, met toestemming van de auteurs. 

Jeroen Bottema, Inholland

 CC (BY-SA) frontpage image  Kirill Kniazev